Niektórzy rodzice uważają, że pozwolenie dziecku na spróbowanie alkoholu w kontrolowanych warunkach, w domowym zaciszu, to bezpieczny sposób na inicjację alkoholową. Nic bardziej mylnego!
Temat inicjacji alkoholowej, czyli momentu w którym dziecko po raz pierwszy próbuje alkoholu, stanowi ważny temat badań i jest często poruszany przez producentów napojów alkoholowych, pedagogów, psychologów czy neurologów. I dobrze, bo to moment kluczowy. Im później nastąpi, tym lepiej – co do tego wszyscy są zgodni!
Naukowcy z Center for Alcohol and Addiction Studies na Brown University przeprowadzili badania1, z których wprost wynika, że im później dziecko pozna smak alkoholu, tym lepsza jest to prognoza dla jego przyszłości i potencjalnych uzależnień. Z ogólnych danych wynika, że 9% amerykańskich jedenastolatków zna już smak alkoholu, 24% czternastolatków samodzielnie sięga po alkohol, a co dziesiątemu zdarzyło się upić. Jednak biorąc pod uwagę tylko dane dotyczące jedenastolatków, które nie spróbowały jeszcze alkoholu analogiczne statystyki wyglądają całkiem inaczej – po alkohol w wieku 14 lat sięgnie zaledwie 6% z nich, a upije się tylko 2%. Opóźnienie inicjacji alkoholowej to zatem prosty i skuteczny sposób na unikanie ryzykownych zachowań związanych z alkoholem w przyszłości.
Mając świadomość, że jedna prosta decyzja może zmienić przeszłość naszego dziecka, warto być nieugiętym. Samemu nie proponować dziecku próbowania alkoholu w domu i stanowczo reagować na tego typu propozycje padające z ust innych dorosłych członków rodziny. Jasne stanowisko w kwestii konsumpcji alkoholu przez osoby niepełnoletnie stanowi jedną z najlepszych form ochrony przed przedwczesną inicjacją alkoholową.
Wydaje się to być aż nieprawdopodobne, ale w polskim badaniu „Postawy młodzieży wobec alkoholu”, przeprowadzonym przez CBOS dwukrotnie więcej dzieci wskazało własny dom (34,6 %) niż konsumpcję „pod chmurką” (15,7 %) jako miejsce, gdzie spożywały alkohol po raz pierwszy. Co trzecie dziecko spróbowało alkoholu po raz pierwszy w towarzystwie rodziców!
Niekonsekwentne zachowanie dorosłych, którzy z jednej strony mówią, że alkohol jest dla pełnoletnich i podkreślają to na każdym kroku, nawet w reklamach czy na bilbordach, a z drugiej strony podczas rodzinnego spotkania częstują dziecko, powodują że młody człowiek otrzymuje sprzeczne sygnały. Często dochodzi wtedy do wniosku, że te wszystkie zakazy nie są na serio, skoro nawet rodzice czy inni dorośli członkowie rodziny łamią je bez żadnych konsekwencji, to i ono może to zrobić. I zaczyna sięgać po alkohol samodzielnie, jednak już bez wiedzy i zgody rodziców, często w znacznie większych dawkach niż łyk wina z kieliszka u cioci na imieninach.
Pamiętać należy, że alkohol jest szczególnie szkodliwy dla rozwijającego się systemu nerwowego młodego człowieka i może powodować nieodwracalne uszkodzenia jego struktury skutkujące trudnościami z koncentracją i zapamiętywaniem, a nawet zmiany w psychice! Żadna ilość alkoholu nie jest bezpieczna dla dzieci i im później spróbują one go po raz pierwszy, tym jest to mniej szkodliwe dla ich organizmów.
Warto też mieć świadomość, że częstowanie dziecka alkoholem jest przestępstwem. Zgodnie z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi2: „Kto rozpija małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego, ułatwiając jego spożycie lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.” Często w konsekwencji złamania zakazu podawania dzieciom alkoholu rodziną zajmuje się sąd rodzinny, bardzo często dziecko zostaje objęte opieką kuratora, ale także opieka nad nim może zostać czasowo powierzona pieczy zastępczej (np. rodzina zastępcza, młodzieżowy ośrodek wychowawczy).
(1) Źródło: Jackson, K. M., Barnett, N. P., Colby, S. M., & Rogers, M. L. (March 2015). The prospective association between sipping alcohol by the sixth grade and later substance use. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, 76(2), 212–221.
(2) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230 ze zm.).
