Jak twierdzą specjaliści naśladownictwo jest jednym z najważniejszych mechanizmów wychowawczych. Jak zatem wykorzystać go i za jego pomocą uczyć np. odpowiedzialnego podejścia do alkoholu w dorosłym życiu? Najlepiej dając dobry przykład! To jeden z najlepszych sposób na to, aby przekazać dziecku pozytywne wzorce zachowań nawet wtedy, kiedy nie chcą nas słuchać.
Odpowiedzialna postawa wobec alkoholu nie jest zachowaniem, które da się przekazać dziecku jedną, a nawet pięcioma rozmowami. To proces, który trwa niemal nieprzerwanie, a w którym jedną z kluczowych ról odgrywa…sam rodzic. Tym, którzy starają się to robić pomoże świadomość jednego z najważniejszych mechanizmów wychowawczych tzw. modelowania, znanego potocznie jako naśladownictwo:
Możemy naśladować czyjeś słownictwo, możemy naśladować czyjś sposób ubierania, ale możemy także naśladować, przejmując czyjeś intencje, czyjeś zamiary. (…) Może być tak, że my przejmiemy np. po swoich rodzicach serdeczność w stosunku do innych ludzi, albo nastawienie na to, żeby innym ludziom pomagać.
– mówi dr Aleksandra Piotrowska, ambasador kampanii „Trzymaj Pion”.
Zatem warto pamiętać, że oprócz rozmów na dany temat to w szczególności zachowanie samych rodziców kształtuje podejście dziecka do różnych kwestii, w tym do picia alkoholu. Dzieci uczą się naśladując rodziców. Obserwują nas i wyciągają wnioski, które potrafią ukształtować ich światopogląd na wiele lat. Dlatego warto zastanowić się jaki dajemy swoim dzieciom przykład, jeśli chodzi o nasz stosunek do alkoholu. Czy traktujemy alkohol jedynie jako dodatek przy spotkaniach towarzyskich? Czy pijemy odpowiedzialnie i jak reagujemy w sytuacjach, kiedy inni irytująco nas namawiają (kto z nas nie zna słynnego pytania „ze mną się nie napijesz?!”). W jednym z odcinków podcastu Trzymaj Pion ambasadorki kampanii dr Aleksandra Piotrowska i Natalia Tur apelują też do rodziców o to, aby nie podawać dzieciom napojów w kieliszkach przeznaczonych do alkoholu, a już w szczególności unikać podawania napojów, które „udają” napoje dla dorosłych. Takie zachowanie może zdaniem ekspertek przyczynić się do przedwczesnej inicjacji alkoholowej naszych dzieci.
W Przewodniku „Jak rozmawiać z dzieckiem o alkoholu” Anna Schmidt, pedagog pracująca z młodzieżą z trudnych środowisk, podkreśla:
Dzieci nas obserwują. One obserwują to wszystko, co dzieje się wokół nich. Jeśli my, dorośli, nie pokażemy dziecku prawidłowej relacji do używki, to te dzieciaki będą od najmłodszych lat wykorzystywały sytuacje, aby np. skołować piwo.
Wzorce przekazywane przez rodziców mają decydujący wpływ na postawę dziecka. Okazuje się, że 64% nastolatków mających kiedykolwiek kontakt z alkoholem piło go w domu, zaś 36% próbowało go po raz pierwszy w życiu w towarzystwie dorosłych osób z rodziny. Co więcej, aż 68% nastolatków przyznało, że pierwszy w ich życiu wypity alkohol pochodził od osoby dorosłej1.
Jak zatem brzmi odpowiedź na tak często zadawane przez samych rodziców pytanie: jak przekonać dziecko, żeby nie piło alkoholu do ukończenia osiemnastki? Odpowiedź: będąc dla niego dobrym wzorem. Wbrew obiegowej opinii pomimo okresu buntu u nastolatka to właśnie rodzice mają na niego największy wpływ. Potwierdzają to badania- większość nastolatków przyznała, że to oni mają największy wpływ na to, czy spożywają alkohol (34%)2.
1 – Jak rozmawiać z dzieckiem o alkoholu? Przewodnik dla rodziców, Stowarzyszenie na Rzecz rozwoju i Pomocy Q Zmianom, str. 22
2 – Postawy młodzieży wobec alkoholu, CBOS, 2016 r.
